Seungri — strony, Obrazki i wiele więcej na WordPress
Hale peronowe a sprawa polska
Hale peronowe oprócz niew±tpliwych zalet w postaci ochrony przed warunkami atmosferycznymi wzbudzaj± równie¿ du¿e emocje w¶ród pasa¿erów. Monumentalne obiekty niejednokrotnie stawa³y siê t³em dla rozpoczêcia podró¿y lub jej robi±cego wra¿enie zakoñczenia. W niniejszym artykule prze¶ledzimy dzieje tych obiektów w Polsce.
Rozwa¿anie historycznych uwarunkowañ kolei w Polsce jest skomplikowane z racji dwóch czynników. Pierwszym z nich jest fakt, i¿ w g³ównym okresie rozkwitu tego ¶rodka transportu Polska by³a podzielona pomiêdzy trzech zaborców, natomiast drugim problemem by³ fakt, i¿ granice Polski okresu miêdzywojennego nie pokrywaj± siê ze wspó³czesnymi. Hale peronowe pojawi³y siê wraz z pocz±tkami kolejnictwa, choæ by³y one zupe³nie inne od znanych obecnie obiektów. Hale takie powstawa³y przy dworcach koñcowych pierwszych linii kolejowych, które koñczy³y siê ¶lepo na przedpolu du¿ych miast. Taki dworzec sk³ada³ siê zazwyczaj z dwóch bocznych peronów (jeden dla poci±gów przyje¿d¿aj±cych i jeden dla odje¿d¿aj±cych) i dwóch torów po¶rodku nad którymi rozpo¶ciera³ siê dach. Tory z jednej strony by³y po³±czone z lini± kolejow±, natomiast z drugiej schodzi³y siê do obrotnicy. Dwa dworce tego typu wystêpowa³y we Wroc³awiu (pierwotny ¦wiebodzki i Marchijski), jeden powsta³ w Poznaniu (dworzec kolei Stargardzo –Poznañskiej po³o¿ony na Je¿ykach) istnienie takiego dworca odnotowano równie¿ w Bielsku Bia³ej. Nieco wiêkszy obiekt z trzema torami pod hal± (¶rodkowy przelotowy dla wycofywania lokomotyw) powsta³ równie¿ w Krakowie.
Jednak wraz z rozwojem i integracj± sieci kolejowej kolejne z obiektów stawa³y siê przestarza³e i niedostosowane do rosn±cych potrzeb przewozowych. Jeszcze zanim odrodzi³a siê Polska dokonano przebudowy wiêkszo¶ci z wymienionych obiektów. Wroc³aw ¦wiebodzki zosta³ rozbudowany z zastosowaniem bardziej tradycyjnych zadaszeñ peronów, obiekt w Poznaniu sta³ siê najpierw przelotowym, a pó¼niej spad³ do rangi przystanku i zosta³ zast±piony nowym kompleksem g³ównym w innej lokalizacji, równie¿ w Bielsku w ramach rozbudowy wêz³a wybudowano nowy dworzec i rozebrano halê. Dosyæ d³ugo broni³ siê dworzec Marchijski, który jednak zosta³ opuszczony gdy poci±gi skierowano na nowy przelotowy dworzec g³ówny, który w pierwotnym uk³adzie mia³ jedynie jedn± halê. Z pierwsz± hal± po¿egna³ siê równie¿ Kraków, gdzie wraz z rozbudow± wêz³a wybudowano nowy dworzec i przelotow± halê peronow±. Jedynie we Lwowie powsta³a bardzo imponuj±ca i istniej±ca po dzi¶ dzieñ dwunawowa hala peronowa. Mniej wiêcej w tym samym okresie w ramach rozbudowy wêz³a we Wroc³awiu wybudowano istniej±ce po dzi¶ dzieñ hale peronowe, natomiast wcze¶niejsza stanowi obecnie hol kasowy.
W efekcie tego Polska okresu miêdzywojennego mog³a siê poszczyciæ dwoma halami peronowymi we Lwowie i Krakowie. Niestety Polska w tamtym okresie poszukuj±c swojej indywidualno¶ci wyra¿anej w formie architektury zbyt mocno skupi³a siê na poszukiwaniu stylu dla budynków, ca³kowicie zapominaj±c o takich „drobiazgach”jak chocia¿by zwyk³e zadaszenie peronów. Praktycznie po dzi¶ dzieñ dworce z tego okresu s± pozbawione odpowiedniego zadaszenia peronów, które w Polskich warunkach jest wrêcz konieczne. Najwiêkszym tego przyk³adem jest stacja Gdynia G³ówna. Paradoksalnie trend zapocz±tkowany w okresie miêdzywojennym by³ kontynuowany równie¿ w okresie PRL. Zupe³nie odmiennym przyk³adem z okresu miêdzywojennego sta³y siê Niemcy, gdzie wybudowano (bior±c pod uwagê obecny obszar Polski) nowe du¿e hale peronowe w Legnicy oraz w Bytomiu. Okres II Wojny ¦wiatowej hale peronowe przetrwa³y bez wiêkszych uszkodzeñ, jedynie obiekt w Krakowie zosta³ zast±piony przez perony z tradycyjnym zadaszeniem. Jednak zmiana granic administracyjnych Polski doprowadzi³a do zmiany uk³adu w którym obiekt we Lwowie znalaz³ siê na terenie Ukrainy, natomiast na terenie Polski znalaz³y siê hale w Bytomiu, Wroc³awiu oraz Legnicy. Okres PRL niewiele zmieni³ w tym zakresie pomijaj±c ci±g³e odwlekanie koniecznych prac remontowych „odziedziczonych”hal peronowych. Jedyn± „jaskó³k±”by³a budowa nowych peronów w Krakowie, które jednak zadaszono dosyæ kontrowersyjnym betonowym stropem, na którym umieszczono parking. Zadaszenie to jest przez niektórych okre¶lane mianem hali, choæ z powodu braku jakichkolwiek ¶wietlików mo¿na mieæ du¿e zastrze¿enia do tej konstrukcji. Takie rozwi±zanie sprawia, i¿ perony musz± byæ przez ca³y dzieñ o¶wietlane sztucznym ¶wiat³em, a pasa¿er czuje siê bardziej jak na stacji podziemnej, ni¿ pod hal±. Mo¿na by wrêcz powiedzieæ, i¿ perony podziemne na dworcu Berlin Hauptbahnhof s± bardziej do¶wietlone naturalnym ¶wiat³em, ni¿ ma to miejsce w Krakowie.
Lata III Rzeczypospolitej to powolny upadek kolei w którym nikt nie my¶la³ o inwestycjach w infrastrukturê kolejow±, a tym bardziej w kosztowne hale peronowe. To rodzi³o powa¿ne obawy odno¶nie przysz³o¶ci tych obiektów, choæ trzeba przyznaæ, i¿ ich konstrukcja bardzo dobrze opiera siê ignorancji w zakresie bie¿±cego utrzymania. Pierwszym pozytywnym sygna³em bêdzie rewitalizacja obiektu we Wroc³awiu, równie¿ obiekt w Legnicy mo¿e doczekaæ siê przywrócenia ¶wietno¶ci. Jedynie niezbyt potrzebny i bardzo zapuszczony obiekt w Bytomiu wymaga podjêcia coraz pilniejszych decyzji odno¶nie jego przysz³o¶ci.
Po latach ignorancji w zakresie hal peronowych w ostatnim czasie dosyæ du¿o uleg³o zmianie. Bowiem nad peronami stacji Warszawa Wschodnia ma powstaæ hala peronowa, która ma obejmowaæ wszystkie perony stacji skonstruowanej w okresie PRL z nader skromnymi wiatami. Nieco mniejszy obiekt, aczkolwiek równie¿ stanowi±cy halê peronow± powstanie na stacji £ód¼ Widzew, która do czasu budowy podziemnej stacji £ód¼ Centralna (na miejscu Fabrycznej) bêdzie pe³ni³a rolê dworca fabrycznego. Hala na stacji £ód¼ Widzew ma szansê staæ siê pierwsz± w historii wybudowan± przez polski zarz±d kolejowy, poniewa¿ wszystkie wcze¶niejsze obiekty powstawa³y za czasów w³adzy okupacyjnej. Czas poka¿e, czy te dwie inwestycje bêd± stanowi³y krok w kierunku budowy hal peronowych w innych wêz³ach, czy stan± siê przys³owiow± jaskó³k± nie czyni±c± wiosny. Miejmy nadziejê, ¿e mimo wszystko bêdzie to pocz±tek d³ugiej historii rozwoju hal peronowych w Polsce.
¼ród³o:
inforail.pl
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plfunlifepok.htw.pl